Diagnoza autyzmu metodą ADOS-2. Badanie dzieci, młodzieży i dorosłych.
Złoty standard diagnozy autyzmu. Czym jest Ados-2?
Ados ( ,,skrót od autism diagnosis observation schedule”, obecnie Ados-2) stworzone zostało przez prof. Catherine Lord i jest powszechnie dostępne od 2001 roku. Do polskich warunków ados wprowadzony został przez prof. Ewę Pisulę i dr Izabelę Chojnicką z Wydziału Psychologi Uniwersytetu Warszawskiego. Ados-2 jest testem psychologicznym umożliwiającym postawienie diagnozy dotyczącej zaburzeń spektrum autyzmu u pacjenta. Z uwagi na swoją skuteczność nazywane jest ,,złotym standardem” diagnozy autyzmu.
Przebieg badania ados-2.
Samo badanie należy przeprowadzać w ściśle określony sposób. Psycholodzy kierują się precyzyjnymi wytycznymi określającymi jakie dokładnie czynności mają być wykonywane na poszczególnych etapach. Badanie prowadzi psycholog-diagnosta oraz psycholog obserwator, oceniane są, przede wszystkim, zdolność pacjenta do nawiązywania kontaktu z innymi osobami, komunikacja werbalna i pozawerbalna a także stereotypowość. Zachowanie dziecka terapeuta ocenia w ramach zabawy, której elementy są ściśle opisane w szczegółowej instrukcji. Reakcje/interakcje dziecka czy odpowiedzi formułowane przez osobę dorosłą oceniane są na podstawie ściśle określonych wystandaryzowanych kryteriów, co zapewnia spójność wyników formułowanych przez różnych diagnostów. Diagnoza w kierunku zaburzeń ze spektrum autyzmu u dzieci może być dokonywana już od 12 miesiąca życia. Badanie Ados-2 pozwala nie tylko na stwierdzenie występowania objawów autyzmu, ale także nasilenia cech spektrum autyzmu. Samo badanie trwa 40-60 minut . Powszechnie zaleca się aby badanie autyzmu ados-2 stanowiło element szerszej diagnozy, w tym obserwacji z udziałem lekarza psychiatry. Za pomocą ados-2 nie możemy badać osób z dodatkowymi niepełnosprawnościami dotyczącymi np. słuchu czy wzroku.
Diagnoza spektrum autyzmu. Badanie Ados-2.
Diagnozowanie spektrum autyzmu stosowane jest u dzieci, młodzieży i dorosłych. Z uwagi na różne kryteria diagnostyczne (mowa, wiek, niewerbalny wiek umysłowy i inne), ocena występowania objawów ze spektrum autyzmu dokonywana jest z użyciem odpowiedniego protokołu (narzędzia Ados-2) tj. protokół obserwacji modułu T – dla dzieci w wieku 12-30 miesięcy, których niewerbalny wiek umysłowy wynosi co najmniej 12 miesięcy, protokół modułu 1 – osoby w wieku powyżej 30 miesięcy, u których niewerbalny wiek umysłowy wynosi co najmniej 15 miesięcy, protokół modułu 2 – osoby w dowolnym wieku, u których niewerbalny wiek umysłowy wynosi co najmniej 15 miesięcy i które opanowały mowę zdaniową, ale nie posługują się nią płynnie, protokoły modułu 3- dla dzieci i młodych nastolatków posługujących się mową płynną, protokół modułu 4 – do badania starszych nastolatków i dorosłych mówiących płynnie.
Wywiad kliniczny ADI-R (wywiad poszerzony)
Jest to wywiad kliniczny przeprowadzony z udziałem rodzica lub opiekuna diagnozowanej osoby. Stosowany jest on u dzieci powyżej 24 miesiąca wieku umysłowego oraz dorosłych. Wywiad składa się z 93 pozycji i trwa zwykle od 1.5 do 3 godzin. Wywiad odbywa się bez obecności osoby diagnozowanej. Podczas wywiadu psycholog-diagnosta odnotowuje odpowiedzi rodzica/opiekuna a następnie oblicza wynik na podstawie algorytmu ADI-R. Ados-2 oraz AD-R wykonywane przez jednego specjalistę dają najpełniejszy wynik diagnostyczny. Ocena postępów za pomocą Ados-2
Ados-2 to nie tylko narzędzie pozwalające zdiagnozować spektrum autyzmu. Pozwala ono także ocenić indywidualne potrzeby danej osoby. Badanie może być powtarzane po 6 miesiącach lub po roku celem dokonania oceny postępów oraz skuteczności stosowanych metod terapeutycznych.
